Марыя Сездзіна нарадзілася ў вёсцы Чарніца ўвесну 1941 года. Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, ёй было ўсяго некалькі месяцаў.
Марыя Сездзіна нарадзілася ў вёсцы Чарніца ўвесну 1941 года. Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, ёй было ўсяго некалькі месяцаў. Бацьку Ісона Сімаку прызвалі ў Чырвоную армію ў першыя дні вайны, і маці засталася адна з чатырохгадовым сынам Валодзем і немаўляткай Марыяй. Ва ўмовах акупацыі жыць было цяжка. А ў 1943 годзе сям’я засталася без жылля – падчас карнай аперацыі ў Чарніцы было спалена палова вёскі, згарэла і хата Сімакаў. Да канца вайны туліліся ў зямлянцы разам з суседзямі. З надзеяй чакалі, калі вернецца дадому бацька і адбудуе новую хаціну.
У 1945-м, калі з вайны пачалі вяртацца дадому мужыкі, чакалі свайго бацьку і Марыя з Валодзям. Але так і не дачакаліся, замест гэтага прыйшло казённае паведамленне ў якім значылася, што радавы Сімака загінуў ва Усходняй Прусіі ў лютым 1945 года. Пагараваўшы, Анастасія Сімака сабрала свой няхітры скарб, падхапіўшы дзяцей, падалася ў Паташню да сваякоў. У гэтай невялікай вёсачцы і прайшлі дзіцячыя і юнацкіі гады Марыі.
Марыя вельмі рана вызначылася з будучай прафесіяй – яна абавязкова будзе настаўніцай ці выхавальнікам у дзіцячым садку. Прыкладам для дзяўчыны была яе родная цёця Феня Балотнік, якая працавала настаўніцай пачатковых класаў у Свядзіцы. Скончыўшы ў Свядзіцы восем класаў, Марыя працягвала вучобу ў Свядзе, куды разам з іншымі паташняцкімі хлопчыкамі і дзяўчынкамі штодня хадзілі ў школу пешшу за пяць кіламетраў. Узімку, калі дарогу замятала снегам, здаралася, блукалі па полі, пакуль дабіраліся дадому.
Пасля заканчэння сярэдняй школы Марыя не змяніла сваёй маары, і калі да здзяйснення задуманага, здавалася, заставаўся адзін крок, паступіла вучыцца ў сельскагаспадарчы тэхнікум у Полацку. Жанчына кажа, што не было ўпэўненасці, што паступіць вучыцца на настаўніцу.
Дапамагаць матэрыяльна Марыі не было каму. Стыпендыя маленькая. Правучылася ў тэхнікуме да навагодніх канікулаў. Прыехала дадому, дзе выпадкова ў газеце прачытала аб’яву, што ў горадзе Камышын Валгаградскай вобласці пабудавалі вялікі тэкстыльны камбінат, і там патрабуюцца рабочыя розных спецыяльнасцей. Пры камбінаце было вучылішча, навучэнцы якога забяспечваліся на час навучанне жыллём і харчаванне. Заручыўшыся падтрымкай маці Марыя кінула вучобу ў тэхнікуме і з сяброўкай паехала ў Камышын. Вучыцца трэба было адзін год, пасля якога навучэнцы гарантавана забяспечваліся працай з дастойнымі заробкамі. Скончыўшы вучылішча, два гады працавала на фабрыцы. Праца была лёгкая, чыстая, грашовая. Магчыма і засталася б, але маці папрасіла вярнуцца дадому, бо засталася адна.
Вярнуўшыся ў Паташню, Марыя вырашыла здзейсніць дзіцячую мару – стаць настаўніцай. Пасталеўшы за некалькі год самастойнага жыцця, яна была ўпэўненая, што на гэты раз усё атрымаецца.
І вось у 1965 годзе, пасля заканчэння Полацкага педвучылішча, Марыя пачала свой працоўны шлях у Велеўшчынскай васьмігодцы ў якасці настаўніцы пачатковых класаў. У гэты час дзяўчына не толькі спраўдзіла сваю запаветную мару, але яшчэ і выйшла замуж за Сцяпана Сездзіна з Казлоў. Маладая сям’я асталявалася ў Свядзіцы, куды пасля дэкрэтнага адпачынку перавялі працаваць і Марыю. У Свядзіцкай васьмігодцы жанчына выкладала рускую мову і літаратуру. Завочна вучылася у Вялікалуцкім педінстытуце. Пасля закрыцця ў 1974 годзе школы ў Свядзіцы працавала некалькі год у Слабадзе, а потым з сям’ёй асталяваліся ў Лепелі. Давялося Марыі Ісонаўне папрацаваць і выхавацелем у дзіцячым садку, настаўнікам і выхавацелем у школе-інтэрнаце. Апошнія некалькі год перад пенсіяй разам з Васілісай Варган працавала ў Зялёнкаўскай пачатковай школе.
Настаўнікамі сталі і двое дзяцей Марыі Сездзінай – Алег, выкладчыкам фізічнай культуры у Лепельскім аграрна-тэхнічным каледжы, і Вольга, якая працуе музычным работнікам у Мінску. Сын Аляксандр пасля заканчэння політэхнічнага інстытута служыў у Лепельскім райаддзеле па надзвычайных сітуацыях. А яшчэ ад мужа Сцяпана перадаліся дзецям музычныя здольнасці не толькі Вользе, але і сынам. Яны таксама вучыліся ў музычнай школе.
Час ад часу, у вольную хвіліну, Аляксандр можа сыграць на баяне.
Сваім жыццём Марыя Ісонаўна задаволена. Жыве з сынам Алегам у дыхтоўным прыватным доме на ўскрайку Лепеля. Не забываюць бабулю дзеці і ўнукі, часта наведваюцца ў госці.
“Я вельмі задаволеная, калі мы ўсе разам. Асабліва, калі са мной мае ўнукі і праўнукі, бо яны мая радасць і шчасце, мае лекі. Перастаюць хваляваць мае “балячкі”, якіх шмат назбіралася за восемдзесят тры гады. Мару, каб гэты шчаслівы час працягнуўся як мага болей”, – адзначае напрыканцы нашай гутаркі Марыя Ісонаўна.
Валерый Тухта
На здымку: Марыя Сездзіна
Фота аўтара